Gâib ne demektir?

Gâib ne demektir?



Sual: Gâib nedir?
CEVAP
Gâib kelimesinin birkaç manası vardır:

1- Kayıp anlamındadır. (Ali, kaybettiği saatini bulmak için, gâibe
[kayıp] bulma duasını okudu) cümlesindeki gâib kayıp anlamındadır.

2- Göz önünde olmayan, hazır bulunmayan, nerede olduğu bilinmeyen, gizli olan demektir. Eskiden yoklamalarda, bir kişi orada ise, (Hazır) derdi, orada olmayan için (Gâib)
denirdi. Arapçada da gâibin zıttı şahiddir. Yani burada olmayana gâib,
burada olana şahid denir. Haşr suresindeki bir âyet-i kerimede, (Hüve â’limül gaybi veşşehadeti)
buyuruluyor. Yani gâibi de, şahidi de O bilir, görüleni, görülmeyeni,
gizliyi aşikâre olanı O bilir demektir. Cenaze namazında okunan dua
şöyle başlıyor:
(Allahümağfir-li hayyinâ ve meyyitinâ ve şahidinâ ve gaibinâ…)

Manası: (Allah’ım, hayylarımızı [dirilerimizi], meyyitlerimizi
[ölülerimizi], şahidlerimizi [burada olanlarımızı], gâiblerimizi [burada
olmayanlarımızı]... affet!)

Yusuf aleyhisselam kuyuya, atılınca, (Ey gâib olmayan Şahid! Ey uzak olmayan Karîb! Beni bu musibetten kurtar) diye
dua etmişti. Burada, şahid, hazır olan, burada olan, yanımda olan
demektir. Gâib de, burada olmayan demektir. Karîb de yakınımda olan
demektir.

Büyük zatlar, mütevazı oldukları için, İslam âlimlerinin ismi geçince şöyle derlerdi:
(Bizler o büyüklerin yanında hazır olsak sorulmayız, gâib olsak aranmayız.)

Burada, gâib olsak demek, orada olmasak demektir.

Gâibden haber vermek de, gelecekten haber vermek demektir.

Görünmeyen âlem anlamında da kullanılır. Mesela gâibden bir ses geldi denir.

3- Duygu organlarıyla veya hesap, tecrübeyle anlaşılmayan
anlamındadır. Mesela cennet ve cehennem gâibdir. Gelecekte olacak şeyler
de gâibdir. Gâibi Allah bilir demek, gelecekte ne olacaksa Allah bilir
demektir. Bir âyet-i kerimede Allahü teâlâ için, (Allâm-ül-guyûb) ifadesi geçer. Guyub, gaibin çoğuludur. Gâibleri hakkıyla bilen, en iyi bilen demektir.

4- Gâib, hiç yok anlamında kullanılabilir. Mesela, Usül-ül erbea kitabında deniyor ki:
(Gâibden yardım istemek şirktir diyen kişi, eğer, gâib kelimesini yok
anlamında kullanıyorsa, Enbiya ve Evliya zatların ruhlarına nasıl yok
denebilir? Ruhlar ölmez.)

5- Eskiden dilbilgisinde üçüncü şahıs, “O” zamiri olarak kullanılırdı. Mesela, Cevap Veremedi
kitabında deniyor ki: (Yuhanna İncilini yazan kâtip, Yuhanna’ya gâib
zamiri olan “O” ile işaret etmiş, asıl kitabı yazan [uyduran] kâtip
kendisini “Biz” diye yazmıştır. Bundan anlaşıldığı gibi, Yuhanna
İncilini yazan Yuhanna’nın kendisi olmayıp, bir başkasıdır.)

Kaynak : M.Ali Demirbaş