Emri maruf ve fitne çıkarmak

Sual:
Bir hakkı alabilmek için eylemlere girişmek, emri bil maruf ve nehyi
anil münker midir? Kötülükleri, yanlış işleri önlemeye, çalışırken
dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
CEVAP
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:

(İnsanlar üç kısımdır:
Birinci kısmı gıda gibidir. Herkese, her zaman gerekir.

İkincisi ilaç gibidir. İhtiyaç zamanında gerekir.

Üçüncüsü,hastalık gibidir. Bunlara ihtiyaç
olmaz. Fakat, kendileri bulaşırlar. Bunlardan kurtulmak için, dinimizin
emrettiği şekilde müdara etmek gerekir.)

Emri maruf yapmak, güvenlik kuvvetlerine karşı gelmek ve isyan etmek,
dövmek, yıkmak, kırmak, sövmek demek değildir. Böyle şeyler yapmak,
fitne çıkarmak, yani bölücülük olur. Müslümanların ezilmesine, hapse
girmesine ve din, iman bilgilerinin yasak edilmesine yol açar. Böyle
fitne çıkarana Peygamber efendimiz lanet etmiştir.

Kendisine veya başkalarına zarar gelme korkusundan dolayı iyiliği
emretmek ve haramı men etmek mümkün olmazsa, böyle durumlarda fitneye
mani olmak için susmak gerekir. Buna müdara denir. Fitne zamanında,
ineğe tapanların yanında, ineğin ağzına ot vermeli, onları
kızdırmamalıdır.

Zarardan kurtulmak için
Müdara, İslamiyet’in dışına çıkmadan, dini veya dünyayı zarardan kurtarmak için, dünya menfaatinden vermek, gönül almaktır.

Müdahene, gönül alırken, İslamiyet’in dışına çıkmak, günaha
girmektir. Hindiyye’de, (Günah işleyene tatlı sözle öğüt verilir.
Dinlemezse, fitne çıkacak ise susulur. Kötü söylenmez) deniyor.

Kur’an-ı kerimde mealen buyuruldu ki:
(Rabbinin yoluna hikmetle, güzel öğütle çağır! Onlarla en güzel şekilde tartış!) [Nahl 125]

Kâdı zâde Ahmed efendi buyuruyor ki:
El ile, güç kullanarak emri maruf ve nehyi münker yapmak, yani günah
işleyene mani olmak; hükümetin vazifesidir. Söz ile, yazı ile cihat
etmek, âlimlerin vazifesidir. Kalb ile dua etmek ise, her müminin
vazifesidir.

Etkili olacaksa, bu vazifeleri yapmak vacip olur. Fitneye sebep olacağı
umulursa, terk etmek vacip olur. Fitne bulunan yere zaruretsiz gitmek
caiz değildir. Eğer dinini korumak için hicret ederse, güzel olur.
Cennete girmeye layık ve şefaate mazhar olur. (Birgivi vasiyetnamesi şerhi s.200)

Abdülgani Nablusi hazretleri de buyuruyor ki:
(Emri bil marufu ve nehyi anil münkeri el ile yapmak, hükümet
adamlarına, dil ile yapmak, din adamlarına, kalb ile yapmak da her
Müslümana farzdır.

Kendinin ve Müslümanların dinine veya dünyasına zarar gelecek işleri
bırakmak vacip olur. Öldürüleceğini bilenin cihat yapması caiz olmaz.

Sultanın, kendi aklı ile, arzusu ile verdiği emirlerine itaat etmek
gerekmez. Fakat sultan zalim ise, eziyet ve işkence ediyorsa, onun dine
aykırı da olsa, emirlerine uymak gerekir. Hele, itaat etmeyenleri
öldürüyorsa, kendini tehlikeye atmak, kimseye caiz olmaz.

Ahi Çelebi Hediye kitabında (Emri maruf farzdır, fitneye yol açarsa yapılmaz) buyuruyor.) [Hadika]

İbni Âbidin hazretleri de buyuruyor ki:
(Savaşınca, ölüneceği, savaşmayınca esir olunacağı biliniyorsa,
savaşılmaz. Müslümanların herhangi şekilde helak olmalarından
korkulursa, kâfirlere mal vererek barış yapılır. Sultanın, zalimin,
ölümle, hapis ile, işkence ile korkutarak emrettiği günahı işlemek
mubah, hatta farz olur. Emrini yapmamak günah olur.) [Redd-ül Muhtar]

Mişkât-ül-mesâbih şerhinde diyor ki:
(Bir hadis-i şerifte, (Öyle idareciler gelir ki, benim yolumdan
ayrılırlar. Kalbleri şeytan yuvasıdır. Bunlara da itaat ediniz! Karşı
gelmeyiniz! Döverek, söverek, mallarınızı alsa da karşı gelmeyiniz)
buyuruldu. Yani, (zalim olan, malınıza, canınıza saldıran idareye de
isyan etmeyin, fitne çıkarmayın. Sabredip, ibadetiniz ile meşgul olun.
Şehirde fitneden kurtulamazsanız, ormana gidin, orada ot yemek zorunda
kalırsanız, ormanda kalın, fitnecilere karışmayın) demektir. Peygamber
efendimiz, (İyi dinleyin ve itaat edin) buyurdu. Bu, fitne çıkarmamak için, dikkatli olun demektir.) [Eşi’at-ül-leme’ât]

Müslüman, Allahü teâlânın emirlerine uymalı, günah ve suç işlememeli,
fitne çıkmasına sebep olmamalıdır! Herkese iyilik etmeli ve herkesin
hakkını gözetmelidir! Hiç kimseye zulüm, yapmamalıdır! Müslümanlığın
güzel ahlakını, şerefini, her yerde herkese göstermeli, her milletin
İslam dinine sevgi duymasına, saygılı olmasına sebep olmalıdır! (İslam Ahlakı)

Kötülüğü önlemek
Gücü yeten Müslümanlar, hakkı, doğruyu söylemezse, yani emri
maruf ve nehyi münker yapılmazsa, o ülkenin başına büyük belaların
geleceğini dinimiz haber vermektedir. İbni Abbas hazretleri sual etti
ki:
- Ya Resulallah, içinde iyilerin de bulunduğu bir ülke helak olur mu?
- Evet helak olur.
- Niçin?
- Allahü teâlâya isyan edildiğinde iyiler sükut edince, hepsi helak olur. (Bezzar)

Peygamber efendimiz yine buyurdu ki:
(Allahü teâlâ, bir meleğe, bir kasabanın altını üstüne
getirmesini emreder. O melek, bu kasabada hiç günah işlemeyen bir zatın
da olduğunu, o zatı kurtarıp kurtarmayacağını sual edince, Cenab-ı Hak,
"Bütün şehir halkı ile onu da alt üst et! Çünkü o zat, bana isyan
edenlere karşı yüzünü ekşitmemiştir" buyurdu.) [Beyheki]

Hazret-i Âişe validemiz tarafından bildirilen hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İçinde Peygamberler gibi ibadet eden seksen bin kişi bulunan
bir ülke azaba maruz kalmıştır. Çünkü onlar, Allah için buğzetmedi, emri
maruf ve nehyi münkerde bulunmadı.) [İhya]

Daha başka hadis-i şeriflerde de, iyiler, kötülükleri önlemeye muktedir
iken önlemezlerse, o ülkede azabın umumi olarak geleceği bildirilmiştir.
(Tirmizi)

Kötülüğü önlerken iyilere de zarar gelebilir. Birkaç iyiye zarar gelecek diye, kötülüğe göz yummak caiz olmaz. Nitekim, Mecelle’de buyuruluyor ki:
(Çok kimseyi zarardan kurtarmak için, bir kimseye gelecek zarar tercih olunur.) [Madde 26]

Mesela, düşmanlar Müslümanlardan bir kısım insanları esir alsalar, ön
safa Müslümanları koysalar, bu halde gelip bir ülkeyi istila etmek
isteseler, düşmanın umumi zararına mani olmak için ön safta bulunan
Müslümanları da öldürmek caiz olur. Kangren olup bütün vücuda sirayet
edecek olan bir uzvu kesip atmaya benzer. Milletin menfaati, fert
menfaatinden önce gelir. Atalarımız, (Kurunun yanı sıra yaş da yanar)
buyuruyor. Akılsız başın cezasını yalnız ayak değil, bütün vücut çeker.
Onun için kötülerden, kötülükten uzak durmaya çalışmalıyız.

Kaynak : M.Ali Demirbaş